Hoán Dụ Là Gì Và Cách Phân Biệt Hoán Dụ Và ẩn Dụ Cơ Bản Nhất

Trong các tác phẩm văn học hay thơ ca Việt Nam, việc sử dụng các biện pháp tu từ là một cách để thể hiện những ẩn ý của tác giả, và hoán dụ là một trong số đó. Nếu bạn có câu hỏi Hoán dụ là gì? và cách nhận biết hoán dụ, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây của Trường Trung Cấp Nghề Giao Thông Vận Tải Hải Phòng Vui lòng.

Sự thay đổi là gì?

Định nghĩa của metonymy là gì?

Hoán dụ còn được hiểu một cách đơn giản là biện pháp gọi tên hiện tượng, sự vật, khái niệm này bằng tên của một hiện tượng, sự vật, khái niệm khác có liên quan chặt chẽ với nhau nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Ví dụ về hoán dụ

Để hiểu rõ hơn về phép tu từ hoán dụ, mời các bạn theo dõi ví dụ dưới đây do Trường Trung cấp nghề Giao thông vận tải Hải Phòng cung cấp.

Có gì sai với đầu xanh?

Quảng cáo

Má hồng còn hơn nửa chưa đủ

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Quảng cáo

Trong hai câu trên, thi hào Nguyễn Du dùng từ “đầu xanh” để chỉ tuổi trẻ, từ “má hồng” để chỉ người con gái đẹp. Cả hai từ đều được dùng để chỉ nhân vật Thúy Kiều. Đây là một trường hợp sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ trong thơ ca Việt Nam.

Nêu tác dụng của hoán dụ?

Biện pháp tu từ hoán dụ có tác dụng làm tăng sức gợi hình, gợi cảm của các sự vật, sự việc được nói đến trong thơ, văn. Tuy nhiên, trên thực tế, đặc điểm nghệ thuật của hoán dụ sẽ liên quan đến cách viết của tác giả cũng như bản chất của các phong cách văn học khác nhau.

Có bao nhiêu loại hoán dụ?

Chắc hẳn đến đây các bạn đã hiểu hoán dụ là gì rồi phải không? Câu hỏi tiếp theo cần được trả lời là có bao nhiêu loại hoán dụ? Để có câu trả lời mời các bạn theo dõi trường Trung cấp nghề GTVT Hải Phòng dưới đây.

Lấy cụ thể để gọi trừu tượng

Đây còn được hiểu là kiểu hoán dụ dùng các sự vật, hiện tượng cụ thể, dễ thấy, dễ hiểu, có thể cầm nắm, sờ thấy được để liên kết các nghĩa mơ hồ, trừu tượng, mơ hồ nhằm làm cho người đọc, người nghe dễ hiểu.

Ví dụ,

Một cái cây không nên trở nên sớm

Ba cây chồng lên nhau tạo thành một ngọn núi cao.

(Phổ biến)

“Một” ở đây chỉ sự lẻ loi, đơn độc, lẻ loi còn “ba” thể hiện số nhiều, giúp người đọc, người nghe liên tưởng đến sự đoàn kết. Đây là một ví dụ cụ thể của hoán dụ lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

Lấy một phần để gọi toàn bộ

Ví dụ:

Một trái tim lớn đã già đi từ cuộc sống

Một bộ óc vĩ đại đã không còn sống.

(Viết cho Nadim Hitmet – Xuân Diệu)

Cụm từ “tấm lòng lớn” hay “tâm trí lớn” được dùng để chỉ người Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta, người đã cống hiến cả cuộc đời, trái tim và khối óc của mình để đóng góp và làm đẹp thêm đất nước.

Lấy container để gọi container

Nói một cách đơn giản, đây là hoán dụ, trong đó người nói, người viết sẽ dùng sự vật, hiện tượng có tính chất rộng hơn, không gian rộng hơn để nói về sự vật, hiện tượng chứa đựng trong đó.

Ví dụ:

Áo nâu với áo xanh

Ngôi làng và thành phố đứng lên

(Dành cho Hữu)

Trong hai câu thơ trên có thể thấy áo nâu là trang phục của người nông dân và áo xanh là trang phục của công nhân. Nông thôn đề cập đến những người sống ở nông thôn và thành thị đề cập đến những người sống ở thành phố. Đây là biểu hiện của mối quan hệ mật thiết giữa vật chứa và vật chứa.

Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự vật

Đây là phương thức hoán dụ lấy dấu hiệu đặc trưng của sự vật, hiện tượng để thay thế bản thân sự vật, hiện tượng đó.

Ví dụ:

Người đầu bạc nhìn người đầu xanh

Đây là hình ảnh ẩn dụ “người đầu bạc” chỉ người già và “người đầu xanh” chỉ người trẻ. Một trong những ví dụ điển hình của hoán dụ là sử dụng dấu hiệu nhận biết của sự vật để gọi tên sự vật.

So sánh hoán dụ và ẩn dụ

Ẩn dụ là gì?

Biết hoán dụ là gì thì bạn cũng nên tìm hiểu hoán dụ là gì để tránh nhầm lẫn trong quá trình phân tích hay sử dụng.

Ẩn dụ có thể được định nghĩa là một thủ pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nhau, có tác động làm tăng sức gợi và gợi hình.

Sự khác biệt giữa ẩn dụ và hoán dụ là gì?

Điểm khác biệt nổi bật nhất giữa hai biện pháp tu từ ẩn dụ và hoán dụ nằm ở chỗ, ẩn dụ thường sẽ dựa trên mối quan hệ tương đồng (tương tự) trên các phương diện: Chất lượng, Hình thức, Cách thức, Chuyển hóa cảm giác.

Trong khi đó, hoán dụ dựa trên mối quan hệ gần gũi (gần), giữa Bộ phận – chỉnh thể, Bao hàm – nội dung, cụ thể – trừu tượng, dấu hiệu của sự vật – khách thể.

Bài tập hoán dụ

Hãy cùng Trường Trung cấp nghề Giao thông vận tải Hải Phòng luyện tập một số bài tập về hoán dụ để có thể nắm chắc kiến ​​thức về phép tu từ thú vị này nhé.

Bài 1: Xác định ẩn dụ trong đoạn thơ sau:

Thôn Đoài nhớ thôn Đông

Làng Đoài nhắc giàu không làng nào bằng.

(Nguyễn Bính – Đối ứng)

Bài 2: Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong đoạn thơ sau:

Áo chồng rách em thương

Chồng mặc áo gấm đội hương

(Phổ biến)

Bài tập 3: Tìm và phân tích hoán dụ trong các câu sau:

Một viên gạch hồng, Bác chịu đựng cả một mùa giá rét

(Chế Lan Viên)

Bài 4: Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong đoạn thơ sau:

Sen cúc lại nở

Ngày dài ngày ngắn đông xuân xuân

(Nguyễn Du)

Trả lời:

Bài 1:

Thôn Đoài nhớ thôn Đông

Đời nhớ trầu không làng nào

Trong câu thơ này, hai hình ảnh thôn Đoài và thôn Đông là hai hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ “người thôn Đoài” và “người thôn Đông”.

Bài 2:

Hình ảnh “áo rách” là ẩn dụ thay áo rách cho người nghèo, còn “áo gấm” là ẩn dụ thay áo gấm của nhà giàu sang quyền quý.

Bài 3:

Hình ảnh “viên gạch hồng” được cho là hình ảnh hoán dụ lấy vật thay thế cho tinh thần thép và ý chí to lớn của Bác Hồ vĩ đại. Còn “sương giá” là hình ảnh hoán dụ mang đặc điểm tiêu biểu là thay mùa đông.

Bài 4:

“Sen” là hoán dụ của loài hoa tiêu biểu thay thế mùa hạ, “cúc” cũng là hoán dụ chỉ loài hoa tiêu biểu thay thế mùa thu. Câu thơ của Nguyễn Du vẽ nên bức tranh bốn mùa đẹp như chính cuộc đời người thiếu nữ.

Hay nhin nhiêu hơn:

Trên đây là bài viết tổng hợp của Trường Trung Cấp Nghề Giao Thông Vận Tải Hải Phòng, hi vọng các bạn đã hiểu rõ hơn về hoán dụ là gì. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy Like và Share để ủng hộ chúng tôi tiếp tục phát triển và bổ sung thêm nhiều bài viết hay.